Η φετινή χρονιά θα κλείσει με ένα σημαδιακό τρόπο για το εγχώριο επιχειρείν. Οι τράπεζες, για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, έχουν βγάλει προς πώληση είτε επιχειρήσεις που περιήλθαν στον έλεγχό τους ως αποτέλεσμα μερικής μετοχοποίησης δανείων (Νηρεύς-Σελόντα), είτε δάνεια εταιρειών (Euromedica).

Το μήνυμα, αν και έρχεται καθυστερημένα, είναι σαφές: από εδώ και στο εξής, για να μειώσουν το «βουνό» των μη εξυπηρετούμενων δανείων/ανοιγμάτων, θα προχωρούν σε όλο και περισσότερες πωλήσεις δανείων. Αναδιαρθρώσεις και ρυθμίσεις θα διενεργούνται μόνο στις περιπτώσεις εταιρειών που κρίνονται αφενός βιώσιμες, αφετέρου, διαθέτουν ικανό management team.

Πρόκειται για ένα διαφορετικό τοπίο, το οποίο καθορίζουν οι αποφάσεις της εποπτικής αρχής και η κατεύθυνση που δίνει για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων. Ο σχηματισμός προβλέψεων για αναμενόμενες πλέον ζημίες πιστωτικού κινδύνου (υιοθέτηση του IFRS 9) και το φρένο στις ρυθμίσεις balloon αποτελούν δείγματα του νέου «οδικού χάρτη» για τη δραστική μείωση των «κόκκινων» δανείων.

Οι τράπεζες καλούνται να αποφασίσουν ποιες από τις προβληματικές επιχειρήσεις θέλουν να διατηρήσουν ως πελάτες, εξυγιαίνοντας με ρυθμίσεις δανείων τους ισολογισμούς τους, και ποιες όχι. Τα δάνεια της δεύτερης κατηγορίας, με δεδομένο ότι θα διαθέτουν πλέον επαρκείς προβλέψεις μετά και το stress test, θα οδηγηθούν σταδιακά σε πώληση.

Τα ίδια κριτήρια ισχύουν λίγο-πολύ και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με τη διαφορά ότι οι τράπεζες πριν λάβουν τις οριστικές αποφάσεις θα αναθέσουν σε εξειδικευμένες εταιρείες τη διαχείριση μέρους των προβληματικών δανείων της κατηγορίας (σ.σ. δάνεια μικρότερα των 20 εκατ. ευρώ). Αυτό δεν σημαίνει ότι θα λείψουν το 2018 οι πωλήσεις ή τιτλοποιήσεις χαρτοφυλακίων με δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι η επόμενη χρονιά θα αποτελέσει την αφετηρία της πιο ριζικής αναδιάρθρωσης που έχει συμβεί στο εγχώριο επιχειρείν από τη δεκαετία του 1980.

Ικανά δείγματα έδωσε η χρονιά που κλείνει. Κατά τη διάρκειά της, οι τράπεζες επιτάχυναν τον βηματισμό τους ως προς ρυθμίσεις δανείων, ενώ για πρώτη φορά διενεργήθηκαν ρευστοποιήσεις-εξπρές εξασφαλίσεων και δρομολογήθηκε η πτώχευση πανίσχυρων, ως πρόσφατα, ομίλων.

Ειδικότερα, εντός του 2017 οι τράπεζες ξεκαθάρισαν «κόκκινα» εταιρικά δάνεια, σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμόδιων στελεχών, της τάξης των 1,5 με 2 δισ. ευρώ. Πρόκειται για δάνεια μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων καθώς δουλειά έγινε και σε επίπεδο μικρομεσαίων, που όμως δεν μπορεί να καταμετρηθεί εύκολα.

Η πυροσβεστική προσέγγιση ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των φετινών κινήσεων. Σε μια σειρά από περιπτώσεις (Μαρινόπουλος, ΔΟΛ, Πήγασος, Δάβαρης, Jet-Oil κ.ά.), οι τράπεζες έτρεξαν πίσω από τις εξελίξεις, προκειμένου να βρουν λύσεις. Ακόμη και έτσι, άμεσα και καυτά προβλήματα σε κλάδους όπως το Οργανωμένο Λιανεμπόριο και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσηςαντιμετωπίστηκαν με το τραπεζικό σύστημα να εγγράφει υπολογίσιμη ζημία, είτε άμεσα (διαγραφή απαιτήσεων), είτε έμμεσα σε επίπεδο καθαρής παρούσας αξίας (επιμήκυνση δανείων με μείωση επιτοκίου κ.ά.).

Η επέμβαση στα Λιανεμπόριο

Η διάσωση της Μαρινόπουλος με την απόκτηση των βασικών περιουσιακών στοιχείων της από την Ελληνικές Υπεραγορές του ομίλου Σκλαβενίτη ήταν έργο του 2016, που επικυρώθηκε όμως από το δικαστήριο και τέθηκε σε ισχύ στις αρχές της φετινής χρονιάς.

Η Ελληνικές Υπεραγορές ανέλαβε το σύνολο σχεδόν των δανειακών υποχρεώσεων των τριών αλυσίδων super market της Μαρινόπουλος (σ.σ. εξαιρέθηκαν απαιτήσεις 26,7 εκατ. της Alpha από τη Μαρινόπουλος ΑΕ καθώς και ο δανεισμός της Εθνικής στην Chris Cash and Carry), ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ. Τα δάνεια ρυθμίστηκαν και προβλέπεται να εξοφληθούν, εντόκως, σε βάθος 20ετίας, ενώ για την πρώτη 5ετία υπάρχει περίοδος χάριτος στην αποπληρωμή κεφαλαίου.

Το μεγαλύτερο κόστος της διάσωσης της Μαρινόπουλος επωμίστηκαν οι προμηθευτές της, που είδαν τις απαιτήσεις τους να «κουρεύονται» κατά 50%, ενώ εισπράττουν τμηματικά το υπόλοιπο. Είχε προηγηθεί, ένα περίπου χρόνο, η απόκτηση της Βερόπουλος από τη Metro, με ρύθμιση των δανείων της πρώτης σε βάθος 15ετίας.

Ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης της Μαρινόπουλος ΑΕ, στον έλεγχο των τραπεζών πέρασε το 100% του μετοχικού κεφαλαίου της Famar SA, το οποίο ήταν υποθηκευμένο έναντι δανείων που είχαν χορηγηθεί σε εταιρείες συμφερόντων της οικογένειας Μαρινόπουλου. Οι τράπεζες προχώρησαν στη χορήγηση νέας χρηματοδότησης 40 εκατ. ευρώ στη φαρμακοβιομηχανία και στην αναδιάρθρωση δανεισμού ύψους 150 εκατ. ευρώ. Η διαχείριση της εταιρείας ανατέθηκε στην Pillarstone Hellas.

Με «κούρεμα» οφειλών προς τράπεζες, που φτάνει το 60%, και με συνολική χρηματοδότηση ύψους 32,5 εκατ. ευρώ από τους νέους επενδυτές και τις τράπεζες, ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι η διάσωση του ομίλου Λεμονή(Καλογήρου), ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται επαφές μεταξύ Notos Com, Pillarstone και τραπεζών, ώστε να δοθεί νέα χρηματοδότηση, ύψους 15 εκατ. ευρώ, στην εταιρεία από την Pillarstone και ταυτόχρονα να υπάρξει ρύθμιση τραπεζικών υποχρεώσεων.

Σημειώνεται ότι οι τράπεζες είχαν προχωρήσει τον Απρίλιο του 2016 σε αναδιάρθρωση δανείων της Notos, ύψους 150 εκατ., που δεν κατέστη ικανή να επαναφέρει την εταιρεία σε ισορροπία.

Στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς ολοκληρώθηκε η αναδιάρθρωση δανείων τηςYalco, ύψους 40 εκατ. ευρώ, με την εταιρεία και τους μετόχους να δεσμεύονται σε ένα «σφικτό» business plan που προβλέπει την πλήρη αποχώρησή της από τη λιανική, την ενίσχυση εξαγωγών εντός πενταετίας από 10% στο 30% του τζίρου της και την αύξηση της διείσδυσής της στον κλάδο HoReCa και στη μικρή λιανική.

Ρυθμίσεις δανείων με αντάλλαγμα «φρέσκο» χρήμα

Στις αρχές της χρονιάς έκλεισαν και οι ρυθμίσεις δανείων της αλλαντοβιομηχανίας Νίκας και της οινοποιίας Μπουτάρη, ενώ ακολούθησε μέσα στη χρονιά η γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ. Όλες ήταν «ώριμες» υποθέσεις.

Στη Νίκας υπήρξε είσοδος στρατηγικού επενδυτή (Chipita), ο οποίος έβαλε φρέσκο χρήμα (23 εκατ. ευρώ), λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα ρύθμιση του δανεισμού της αλλαντοβιομηχανίας. Τα δάνεια μειώθηκαν κατά 54 εκατ. ευρώ, υποχωρώντας στα 26,4 εκατ. ευρώ. Η μείωση επήλθε μέσω διαγραφής κεφαλαίου και τόκων (37 εκατ. ευρώ) και αγοράς από τις πιστώτριες τράπεζες του ακινήτου στον Άγιο Στέφανο (17 εκατ. ευρώ).

«Φρέσκο» χρήμα (10 εκατ. ευρώ) έβαλαν και κάποιοι από τους μετόχους (ΔΕΛΤΑ, οικογένεια Χατζάκου) της ΜΕΒΓΑΛ, προκειμένου οι τράπεζες να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση βραχυπρόθεσμου δανεισμού, με έκδοση κοινοπρακτικού ομολογιακού δανείου 54,3 εκατ. ευρώ.

Στην Μπουτάρης συμφωνήθηκε και επικυρώθηκε από το δικαστήριο μακροπρόθεσμη ρύθμιση του μεγαλύτερου μέρους του δανεισμού (18,9 εκατ. ευρώ), με μείωση του επιτοκίου. Η εταιρεία και οι βασικοί της μέτοχοι δεσμεύονται σε ένα πλάνο πωλήσεων θυγατρικών και κεφαλαιακής ενίσχυσης. Οι οφειλές της προς τις τράπεζες, όπως και προς το Δημόσιο, θα αποπληρωθούν σε 180 δόσεις.

Εκποιήσεις και τελεσίγραφα σε ξενοδοχειακές μονάδες

Στον κλάδο του τουρισμού, οι τράπεζες συνέχισαν τις εκποιήσεις μονάδων για χρέη επιχειρήσεων. Μετά το Πεντελικόν, ακολούθησαν η μονάδα της Αστυ (Ledra Athens), το Ολυμπος Νάουσα και τώρα ετοιμάζονται να βγάλουν σε πλειστηριασμό τρία ξενοδοχεία της Lakitira S.A. στην Κω.

Όπως έχει γράψει το Euro2day.gr, η Eurobank, πέραν του Ολυμπος Νάουσα και των μονάδων της Lakitira, έχει κινήσει αντίστοιχες διαδικασίες για το συγκρότημα Ilios στην Αττική, το Preveza Beach και το Kipriotis Resort.

Τελεσίγραφο έχουν στείλει οι τράπεζες και σε μεγάλο όμιλο να αποπληρώσει, ως το τέλος του έτους, δόση δανείου, ύψους... 90 εκατ. ευρώ! Αν δεν το πράξει, θα κινηθούν επιθετικά και θα καταστήσουν άμεσα απαιτητό το σύνολο του δανεισμού του.

Ξεκαθάρισμα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Ο πλειστηριασμός των σημάτων της Πήγασος και των βασικών περιουσιακών στοιχείων (σήματα, συμμετοχές και ακίνητα) του ΔΟΛ αποτέλεσαν ίσως τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς.

Οι τράπεζες έγραψαν ζημία δεκάδων εκατομμυρίων καθώς τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς ήταν πολύ μικρά και δύσκολα θα ανακτήσουν κάτι παραπάνω από τις δύο εταιρείες, που βρίσκονται ή οδεύουν σε διαδικασία εκκαθάρισης.

Τα ρούβλια που θα σώσουν την JetOil

Μετά από πολύμηνες συζητήσεις, οι τράπεζες, ως βασικοί πιστωτές της JetOil,συμφώνησαν με τη ρωσικών συμφερόντων εταιρεία πετρελαιοειδών Cetracore Energy επί ενός σχεδίου διάσωσης, αντίστοιχου με αυτό που εφαρμόστηκε για τις αλυσίδες super market της Μαρινόπουλος.

Το σχέδιο προβλέπει ότι το σύνολο, σχεδόν, των περιουσιακών στοιχείων της Mamidoil θα μεταβιβαστεί σε νέα εταιρεία, με νέο ΑΦΜ, η οποία θα ελέγχεται κατά 100% από τη Cetracore Energy. Η τελευταία θα καταβάλει τίμημα 111,5 εκατ. ευρώ, από το οποίο θα εξοφληθούν, εν μέρει, τράπεζες (65%), Δημόσιο (25%) και προμηθευτές (10%). Δεσμεύεται, δε, να απορροφήσει όλο το υφιστάμενο προσωπικό (σ.σ. περίπου 150 εργαζόμενοι) της JetOil και να προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις, τα επόμενα χρόνια.

Η αίτηση συζητήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου, με την πλειοψηφία των πιστωτών (σ.σ. άνω του 65% των συνολικών απαιτήσεων) να έχουν συμφωνήσει εκ των προτέρων με το σχέδιο, με τον όμιλο ΕΛΠΕ ΕΛΠΕ -0,94% και το Δημόσιο να αντιτάσσονται στην επικύρωσή της. Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί περί τα τέλη του έτους.

ΣΙΔΜΑ - Μπήτρος εις σάρκαν μία με δώρο ρύθμιση δανείων

Όπως έχει γράψει το Euro2day.gr, οι δύο εταιρείες επιβεβαιώνουν τις μεταξύ τους συζητήσεις για την απορρόφηση της Μπήτρος από τη ΣΙΔΜΑ. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η γενναία ρύθμιση δανείων της Μπήτρος, στην οποία, επί της αρχής, έχουν συμφωνήσει οι τράπεζες.

Ξεκίνησαν οι πωλήσεις δανείων

Όπως προαναφέρθηκε, σε εξέλιξη βρίσκεται η πώληση των δανείων τηςEuromedica από τρεις τράπεζες (σ.σ. η Πειραιώς έχει αποσυρθεί). Έχει κατατεθεί μια δεσμευτική προσφορά, η οποία έχει γίνει αποδεκτή και αναμένεται η υπογραφή της συμφωνίας.

Είχε προηγηθεί στα τέλη της περσινής χρονιάς η πώληση δανείου της MIG που κατείχε η Eurobank στο αμερικανικό private equity fund Fortress, ενώ υπάρχουν σε εξέλιξη συζητήσεις με ξένες τράπεζες για την αγορά δανείων συγκεκριμένων προβληματικών επιχειρήσεων. Μέσα στη χρονιά, η Πειραιώς αναδιάρθρωσε τον δανεισμό της MIG, προχωρώντας στην έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε και η αναδιάρθρωση των δανείων του θεραπευτηρίου Υγεία, θυγατρικής της MIG.

Τέλος, η πώληση των Νηρεύς και Σελόντα (σ.σ. με ή χωρίς περαιτέρω αναδιάρθρωση του δανεισμού τους) θα σηματοδοτήσει την πρώτη επιτυχή αναδιάρθρωση εταιρειών που πέρασαν προσωρινά στον έλεγχο των πιστωτριών τραπεζών.