Εισαγωγή: Πρέπει να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι δεν είμαι διεθνολόγος, ούτε γεωπολιτικός, ούτε συστηματικός αρθρογράφος. Η πάνω από 40 χρόνια ενασχόληση με τις έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα , την Κύπρο και στις περισσότερες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, μου δίνουν την ευκαιρία να παραθέσω τις παρατηρήσεις και τις απόψεις μου για τις Τουρκικές δραστηριότητες σε αυτό τον τομέα, έχοντας υπόψη ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί  τις διαδικασίες και την μεθοδολογία των ερευνών υδρογονανθράκων για να πετύχει τους γεωπολιτικούς της στόχους σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Η σημερινή μου παρέμβαση έχει σαν αφορμή την πρόσφατη NAVTEX  της Τουρκίας στην περιοχή νότια του Καστελόριζου για διενέργεια σεισμικών ερευνών με το σεισμογραφικό σκάφος ‘’Oruc Reis’’. 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

Παρατήρηση -1.

Η NAVTEX εκδόθηκε την 16η  Ιουλίου με ισχύ την 21η Ιουλίου και λήξη την 3η Αυγούστου 2020. Δηλαδή για διάρκεια 12-13 ημερών από τις οποίες έχουν ήδη παρέλθει οι μισές. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι σε μια εβδομάδα είναι αδύνατο να διεξαχθούν σωστές σεισμικές έρευνες σε τόσο μεγάλη περιοχή. Μπορεί να γίνουν 1-2 τυπικές γραμμές, ή να απλωθούν τα καταγραφικά όργανα, μόνο και μόνο δειχθεί σε τρίτους ότι γίνεται η πράξη και να φανεί ότι ασκούνται  ‘’κυριαρχικά δικαιώματα’’ από την Τουρκία, σε περιοχή τουρκικής δικαιοδοσίας. Άρα η Τουρκία δεν έχει κατά νου  πραγματικές σεισμογραφικές έρευνες, αλλά τις χρησιμοποιεί ως πρόσχημα για επίτευξη γεωπολιτικών στόχων. 

Παρατήρηση -2.

Η περιοχή της NAVTEX παρουσιάζεται στον χάρτη -1, όπου αποτυπώνονται και τα όρια της υφαλοκρηπίδας και των εν δυνάμει ΑΟΖ (υφαλοκρηπίδα γιατί προϋφίσταται, εν δυνάμει ΑΟΖ γιατί δεν έχει κηρυχθεί) των χωρών της περιοχής, εάν εφαρμόζονταν οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS 1982) και η χάραξη γινόταν με βάσει την μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών και των νησιών των χωρών της περιοχής. Σημειώνουμε ότι αυτό χρησιμοποιήθηκε ως αρχή όταν έγινε οριοθέτηση της ΑΟΖ Κύπρου –Αιγύπτου, Κύπρου-Λιβάνου και Κύπρου –Ισραήλ, δημιουργώντας θετικό προηγούμενο για την περιοχή, το οποίο, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, η Τουρκία προσπαθεί να ακυρώσει με κάθε μέσο και τρόπο. Η αναφερόμενη NAVTEX του χάρτη -1, είναι πολύ καλά σχεδιασμένη και εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς, όπως θα δούμε παρακάτω. Κατ’ αρχή  βλέπουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής της NAVTEX βρίσκεται εντός, της σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, Ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Μικρό μέρος βρίσκεται στην Κυπριακή και λιγότερο στην Τουρκική υφαλοκρηπίδα . Η περιοχή είναι καθοριστικής σημασίας διότι αναφέρεται στο σημείο όπου  ενώνονται τα όρια υφαλοκρηπίδας της  Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου. 

Χάρτης-1. NAVTEX της Τουρκίας της 16ης Ιουλίου 2020

Παρατήρηση -3.

Αν όμως δούμε πιο σφαιρικά τις επιπτώσεις της NAVTEX θα διαπιστώσουμε τους ευρύτερους σχεδιασμούς και στόχους της Τουρκίας. Για αυτό παραθέτω το επόμενο χάρτη-2 , τον οποίο δημοσίευσα σε προηγούμενα άρθρα μου. Επιπρόσθετα στον χάρτη γεωαναφέρεται, με κίτρινο χρώμα, η πρόσφατη NAVTEX της Τουρκίας.

Ας δούμε τα κυριότερα σημεία, από τα οποία εξάγονται κρίσιμα συμπεράσματα για τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας.

Με κόκκινο χρώμα είναι, η κατά Τουρκία υφαλοκρηπίδα της στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν αναγνωρίζει επήρεια στο σύμπλεγμα  Καστελόριζου, ή σε άλλο νησί (Κρήτη, Κάρπαθος, Κάσος, Ρόδος, Καστελλόριζο). Για το περίγραμμα της κόκκινης περιοχής η Τουρκία έδωσε ήδη συντεταγμένες στον ΟΗΕ και προχωρήσει σε διαχωρισμό της περιοχής σε ερευνητικές περιοχές  (χάρτες παραχωρήσεων) και τις εκχώρησε στην TPAO (Τουρκική Εταιρία Πετρελαίου) για έρευνες υδρογονανθράκων. Γιατί στην TPAO; Διότι καμία διεθνής εταιρία πετρελαίου, δεν δέχεται να διεξαγάγει έρευνες σε αμφισβητούμενες περιοχές, γνωρίζοντας ότι οι συγκεκριμένες ανήκουν κατά το μεγαλύτερο μέρος στην δικαιοδοσία της Ελλάδας.  

Με ροζ χρώμα είναι η περιοχή υφαλοκρηπίδας του ψευδοκράτους της κατεχόμενης βόρειας Κύπρου, όπως την καθόρισε και την ‘’απένειμε’’ στους Τουρκοκύπριους η Τουρκία! Στην συνέχεια το ψευδοκράτος, ως ανταπόδοση,  την παραχώρησε στην τουρκική εταιρία πετρελαίου TPAO για να ‘’δικαιολογείται’’ προσχηματικά η παρουσία της Τουρκίας νότια της Κύπρου! Κάτι ανάλογο αναμένεται να γίνει μελλοντικά νότια από την Κρήτη, εφόσον η κυβέρνηση  Σάρατζ καταφέρει να υλοποιήσει το Τουρκο-λυβικό μνημόνιο και δημοσιεύσει κατ’ αρχή χάρτες παραχωρήσεων  με ερευνητικές περιοχές νότια της Κρήτης, τις οποίες θα εκχωρήσει  στη συνέχεια στην TPAO. Τότε η Τουρκία θα έχει το νομιμοφανές πρόσχημα να επιχειρεί έρευνες  υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης, σε περιοχή περίπου 40.000  τ.χλμ, την οποία σφετερίζονται από την υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας, επικαλούμενοι την μεταξύ τους συμφωνία.

Χάρτης -2. ‘ ‘’Δραστηριότητες’’ της Τουρκίας στον τομέα των Ερευνών Υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο

Η γραμμή με βιολετί χρώμα είναι το περίγραμμα της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Νότια και νοτιοανατολικά, η ΑΟΖ είναι οριοθετημένη με την Αίγυπτο το Ισραήλ και τον Λίβανο με συμφωνίες ΜΕΣΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ. Δυτικά, Βόρεια και Ανατολικά έχουν δοθεί από την Κυπριακή Κυβέρνηση, συντεταγμένες της υφαλοκρηπίδας στον ΟΗΕ. Αυτές τις συμφωνίες θέλει να ακυρώσει η Τουρκία για να μπορέσει να υλοποιήσει τον στόχο της για την οικειοποίηση της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου που ανήκει στην Κύπρο και την Ελλάδα, βάζοντας υποθήκη για να εφαρμόσει κάτι ανάλογο στο μέλλον στο ανατολικό Αιγαίο.  

Με αστεράκια είναι οι θέσεις των  παράνομων ερευνητικών γεωτρήσεων της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, σε περιοχές  αδειοδοτημένες και μη από την κυπριακή κυβέρνηση, σε διεθνείς εταιρίες πετρελαίου  (ΕΝΙ και Total). Οι γεωτρήσεις έγιναν to 2019-2020, με τα ιδιόκτητα γεωτρύπανα της TPAO  Fatix και Yavuz και ήταν αποτέλεσμα εντοπισμού γεωτρητικών στόχων από προηγηθείσες σεισμικές έρευνες 3D των τουρκικών σεισμογραφικών πλοίων Barbaros και Oruc Reis. Και οι έξη γεωτρήσεις της TPAO ήταν άγονες! Σημειώνω ότι από τις έξη ερευνητικές γεωτρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας που έγιναν από διεθνείς εταιρίες μεταξύ 2010-2018,  οι τρεις ήταν επιτυχείς, με ανακαλύψεις κοιτασμάτων.

Με μικρά μπλε ορθογώνια στην χάρτη 2, δείχνονται  οι θέσεις των ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρατηρούμε ότι οι περιοχές των κοιτασμάτων δεν είναι στις διεκδικούμενες από την Τουρκία περιοχές! Αυτό δεν είναι τυχαίο και θα το εξηγήσουμε στην συνέχεια, διότι έχει τεράστια σημασία για την ανάλυση της στρατηγικής της Τουρκίας για τις θαλάσσιες ζώνες.

Με κίτρινο περίγραμμα είναι η τελευταία NAVTEX της Τουρκίας για σεισμικές έρευνες νότια του Καστελλόριζου (στην περιοχή συνάντησης της υφαλοκρηπίδας Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου – τριεθνές σημείο) .

 ΣΧΟΛΙΟ α: Οι νότιες συντεταγμένες της τελευταίας NAVTEX της Τουρκίας, συμπίπτουν με την μονομερή και αυθαίρετη οριοθέτηση από την Τουρκία, (για την Τουρκία!), υφαλοκρηπίδας της. Παρατηρούμε ότι η γραμμή οριοθέτησης είναι στην μέση γραμμή μεταξύ των ακτογραμμών της Τουρκίας και της Αιγύπτου, χωρίς να αναγνωρίζεται επήρεια στα νησιά. Βλέπουμε επίσης ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας της Τουρκίας υποκλέπτει ακόμα και μέρος της υφαλοκρηπίδας  των Τουρκοκυπρίων για να δοθεί το μήνυμα ότι οι νησιωτικοί χώροι έχουν περιορισμένη επήρεια υφαλοκρηπίδας, ή και καθόλου! (ανάλογα με τις ορέξεις της Τουρκίας).

Πάγια επιδίωξη της Τουρκίας είναι η ακύρωση των συμφωνιών  μέσης γραμμής Κύπρου-Αιγύπτου, Κύπρου-Ισραήλ και Κύπρου Λιβάνου που αναγνωρίζουν πλήρη επήρεια στον νησιωτικό χώρο Κύπρος. Αυτές οι συμφωνίες μέσης γραμμής που δημιούργησαν νόμιμα τετελεσμένα, δηλωμένα στον ΟΗΕ, είναι εμπόδιο στις επιδιώξεις της Τουρκίας να σφετερισθεί την υφαλοκρηπίδα των νησιών του Αιγαίου.  Αν δεν υπήρχε δικαίωμα υφαλοκρηπίδας /ΑΟΖ στα νησιά του Αιγαίου, τότε η Τουρκία θα ασκούσε κυριαρχικά δικαιώματα μέχρι το ήμισυ του Αιγαίου, στην μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών της Τουρκίας και της Ελλάδας, εγκλωβίζοντας τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου σε θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας της. ( Αυτή την μεθοδολογία ακολούθησε η Τουρκία με το Τουρκο-Λυβικό σύμφωνο και τους χάρτες της, οι οποίοι διαμοιράζουν τις θαλάσσιες ζώνες τους με βάσει την μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών τους ακτών στην πολύ μικρή περιοχή που βρίσκονται σε αντικριστή θέση, αγνοώντας την ύπαρξη οποιουδήποτε νησιωτικού χώρου ακόμα και της Κρήτης). 

ΣΧΟΛΙΟ β: Αν ακολουθήσουμε τα νοτιοδυτικά όρια, της πρόσφατης NAVTEX με κατεύθυνση βόρειο δυτική,  θα δούμε ότι η γραμμή  ενώνεται νοερά με τις συντεταγμένες του Τουρκο-Λυβικού–συμφώνου , ολοκληρώνοντας την οριοθέτηση, της σύμφωνα με την Τουρκία, τουρκικής υφαλοκρηπίδας, στην μέση γραμμή των ηπειρωτικών ακτών, αγνοώντας την ύπαρξη νησιωτικών χώρων.

ΣΧΟΛΙΟ- γ: Με την τελευταία NAVTEX  η Τουρκία στέλλει πολλαπλά μηνύματα στην Αίγυπτο, να μην προχωρήσει στην επικείμενη οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα,  αλλά να έρθει σε συμφωνία μαζί της και να καταργήσει τις συμφωνίες ΑΟΖ με την Κύπρο. Με την πρόταση αυτή η Τουρκία υπόσχεται στην Αίγυπτο πολλαπλά οφέλη, μεταξύ των οποίων πολύ περισσότερη υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, μέσα στην οποία είναι και οι περιοχές των κοιτασμάτων Γλαύκος και Καλυψώ της Κύπρου με συνολικά αποθέματα 8-10 Tcf( τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια). Κάτι παρόμοιο  η Τουρκία υπόσχεται και στο Ισραήλ το οποίο, αν ακυρώσει την συμφωνία ΑΟΖ με την Κύπρο και έρθει σε συμφωνία μαζί της, θα αποκομίσει περισσότερη ΑΟΖ , μέσα στη οποία θα είναι και το κοίτασμα Αφροδίτη (4,1 Tcf). 

Φαίνεται λοιπόν ότι η πρόσφατη NAVTEX είναι πολύ μελετημένη με πολλαπλές σκοπιμότητες, κρυφές και φανερές.

Παρατήρηση 4. 

Πιο κάτω παρουσιάζεται ο χάρτης -3 με τις σεισμικές έρευνες που έκανε η TPAO με τα σεισμογραφικά σκάφη Barbaros και  Oruc Reis στην περιοχή της Ανατολική Μεσογείου και κυρίως στην ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Με πράσινο χρώμα είναι οι περιοχές των σεισμικών ερευνών 3D (τρισδιάστατες έρευνες). Το δυτικότερο πρόγραμμα , κοντά στο τριεθνές σημείο, βλέπουμε ότι έμεινε ημιτελές λόγω της τότε έμπρακτης αντίδρασης της Ελλάδας, με αποτέλεσμα την αποχώρηση του Barbaros από την ελληνική υφαλοκρηπίδα.  Με την πρόσφατη NAVTEX, για το νέο πρόγραμμα σεισμικών, επιχειρείται ολοκλήρωση του προγράμματος, με την προϋπόθεση ότι δεν θα αποτραπεί από την Ελληνική αντίδραση, καθότι αναφέρεται σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. 

Χάρτης -3. Σεισμικές έρευνες 3D στην Ανατολική Μεσόγειο από την TPAO

Επίλογος:

Στη πιο κάτω εικόνα/διάγραμμα χαρτών, συνοψίζω την μεθοδολογία και το διαδοχικά βήματα  της Τουρκίας που έχουν σκοπό την απόλυτη κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον σφετερισμό των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου και την υλοποίηση του οραματικού της στόχου ο οποίος περιγράφεται στον χάρτη της ‘’Γαλάζιας Πατρίδας’’ (αρ. 1 στο διάγραμμα).

Εικόνα/Διάγραμμα χαρτών. Τουρκία και Ανατολική Μεσόγειος: Ο Στόχος, το Σχέδιο και η Μεθοδολογία Υλοποίησης

Βλέπουμε ότι η Τουρκία ακολουθεί την λογική του σταυρολέξου. Γνωρίζει την λύση, που είναι ο χάρτης της Γαλάζιας Πατρίδας. Κατά διαστήματα, μελετημένα και υπολογισμένα, γεμίζει το κενά, με προσεκτικά βήματα, τα οποία θα της δώσουν το τελικό αποτέλεσμα και την απόλυτη κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, με την εξώθηση της Ελλάδας και της Κύπρου από τις θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας τους.

Η Κύπρος δεν διαθέτει αεροναυτικές δυνάμεις για να αντιταχθεί στα επεκτατικά σχέδια της Άγκυρας. Για την Ελλάδα όμως δεν είναι το ίδιο. Πρέπει να δράσει αποφασιστικά και να δείξει ότι είναι  διατεθειμένη να αποκρούσει τα νέο-οθωμανικά και αναθεωρητικά σχέδια της Τουρκίας και αν χρειασθεί να αντιπαρατεθεί με την Τουρκική στρατιωτική μηχανή  και   να διέλθει ‘’τις πόρτες του φρενοκομείου’’ της έντασης και της αντιπαράθεσης. Μόνο τότε θα προασπίσει τα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο συμφέροντα της και δεν θα εξοβελισθεί από τις θάλασσες της.