Η διαφοροποίηση και η ισότιμη ένταξη των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον έχουν αποτελέσει αντικείμενο έντονου ενδιαφέροντος. Σε αυτό έχουν συμβάλει σημαντικά τόσο η δημιουργία των Στόχων για την Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ (SDGs), όσο και το αυξημένο ενδιαφέρον των εταιρειών γύρω από το ESG - Περιβαλλοντική, Κοινωνική και Εταιρική διακυβέρνηση –  όπως επίσης και  η συνεχής ανάδειξη των ωφελειών που επιφέρει η ετερογένεια των φύλων στις εταιρείες αλλά και την οικονομία γενικότερα.

Ένα τέτοιο θέμα σαφώς και αγγίζει και τον ενεργειακό τομέα, ο οποίος θεωρείται ευρέως ως ένας από τους λιγότερο διαφοροποιημένους τομείς της οικονομίας παγκοσμίως.

Ενώ η τάση για μεγαλύτερη ετερογένεια στην ενεργειακή βιομηχανία είναι ισχυρή, το θέμα φαίνεται να έχει παραγκωνιστεί στην Ελλάδα. Θέλοντας να καλύψει αυτό το κενό, το Greek Energy Forum (GEF), πάντα αφοσιωμένο στο να προωθεί τις αρχές της διαφορετικότητας και της ένταξης των γυναικών στον εργασιακό χώρο, ξεκίνησε την πρωτοβουλία ‘Diversify Greece - Gender Balance’.

Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να παρέχει μια πλατφόρμα που να γίνει κόμβος διαλόγου για το ζήτημα της ισορροπίας των φύλων στην Ελλάδα. Ενώ παράλληλα στόχος είναι και η προώθηση παραδειγμάτων προς μίμηση γυναικών αλλά και ανδρών που προωθούν της αρχές της ετερογένειας στον ενεργειακό τομέα της χώρας μας.

Ποσοτική και ποιοτική μελέτη

Ένα πρώτο βήμα προς την επίτευξη αυτού του στόχου ήταν η ανάπτυξη μιας ποσοτικής αλλά και ποιοτικής μελέτης που ανέλαβε η ομάδα του GEF προκειμένου να αναπτύξει μια βαθύτερη κατανόηση της τρέχουσας κατάστασης στην ισορροπία των φύλων στην Ελλάδα.

Τα ευρήματα αυτής της μελέτης δεν είναι μέχρι τώρα πολύ ενθαρρυντικά, με τις γυναίκες να υποεκπροσωπούνται σημαντικά στην ενεργειακή αγορά, και ειδικότερα στα υψηλότερα κλιμάκια. Ιδιαίτερα για την παρουσία των γυναικών στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας, όπου είναι και το θέμα των Ηνωμένων Εθνών για τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας, τα ευρήματα του GEF δείχνουν ότι η συμμετοχή στον ελληνικό ενεργειακό τομέα αγγίζει μόλις το 12%, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον ήδη χαμηλό παγκόσμιο μέσο όρο της βιομηχανίας που ανέρχεται στο 17% (με αναπτυσσόμενες χώρες να περιλαμβάνονται στον υπολογισμό).

Είναι προφανές ότι τα δεδομένα της έρευνας αποκαλύπτουν σημαντικές αποκλίσεις, ειδικά αν συλλογιστούμε ότι οι γυναίκες αποτελούν σχεδόν το ήμισυ του συνολικού εργατικού δυναμικού στην ελληνική οικονομία. Φανταστείτε ότι ξυπνάτε ένα πρωί και 8 στις 10 γυναίκες που γνωρίζετε έχουν αντικατασταθεί από άνδρες. Πώς θα φαινόταν τότε ο κόσμος σας? Αυτή η εικόνα είναι η πραγματικότητα που παρατηρούμε στον τομέα μας σήμερα. 

Εντρυφώντας λίγο περισσότερο στα δεδομένα ενός δείγματος 32 εταιριών και οργανισμών, των οποίων οι διοικητικές ομάδες είναι αναρτημένες στις ιστοσελίδες τους, η εκπροσώπηση του γυναικείου φύλου σε εταιρείες όπου υπάρχει κάποιας μορφής κρατική συμμετοχή φαίνεται να είναι υψηλότερη (15%) από ότι στον ιδιωτικό τομέα (9%).

Αυτό πιθανώς να είναι αποτέλεσμα του δημοσίου συστήματος προσλήψεων και επιλογών. Ένα εντυπωσιακό εύρημα είναι το γεγονός ότι, σχεδόν στις μισές εταιρείες, καμία γυναίκα δεν αναφέρεται στο διοικητικό δυναμικό, ενώ σχεδόν οι μισές από τις γυναίκες σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις έχουν μη ελληνική καταγωγή. Το τελευταίο ισχύει επίσης για τις δύο μόνο γυναίκες στο δείγμα που κατέχουν τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου/Προέδρου.

Ένα άλλο αξιοσημείωτο εύρημα είναι το γεγονός ότι σχεδόν οι μισές γυναίκες αναφέρονται ως μέλη διοικητικών συμβουλίων χωρίς συγκεκριμένο ρόλο, με τη δεύτερη πιο δημοφιλή θέση να είναι αυτή του Γενικού Συμβούλου/Διευθυντή (25% ).

Ενώ αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ελλιπή παρουσία των γυναικών στον ελληνικό ενεργειακό τομέα, η ομάδα GEF Gender Balance έχει επίσης κοινοποιήσει μια σύντομη έρευνα, που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, σε ένα ακόμα μεγαλύτερο δείγμα δημοσίων και ιδιωτικών εταιριών με στόχο να δώσει μια σαφέστερη και πλήρη εικόνα της κατάστασης σε όλα τα επίπεδα.

Οι λόγοι της περιορισμένης παρουσίας

Φυσικά, δεν μένει παρά να αναρωτηθεί κανείς για τους λόγους που η παρουσία των γυναικών στον επαγγελματικό τομέα παραμένει περιορισμένη, ειδικά σε θέσεις ευθύνης. Ενώ δεν υπάρχει ακόμη μια απόλυτη και τεκμηριωμένη εξήγηση σε αυτό, θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε την απάντηση σε έναν συνδυασμό παραγόντων.

Τις περισσότερες φορές, ο συνήθης ύποπτος είναι η χαμηλή παρουσία των γυναικών στους ακαδημαϊκούς κλάδους STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά), στους οποίους οι περισσότερες από τις θέσεις εργασίας που σχετίζονται με τον ενεργειακό τομέα εμπίπτουν. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η εικόνα φαίνεται να είναι καλύτερη, με το ποσοστό να ανέρχεται στο 40%, σε σύγκριση με τον παγκόσμιο μέσο όρο που βρίσκεται στο 25%. Αυτό πιθανώς να υποδεικνύει  ότι άλλοι παράγοντες να ευθύνονται για το χάσμα των φύλων στη χώρα.

Σημαντικές πρωτοβουλίες έχουν καθιερωθεί σε διεθνές επίπεδο την τελευταία δεκαετία, οι οποίες έχουν αποβεί ιδιαίτερα επιτυχημένες στην προώθηση της ισομερούς ύπαρξης των δύο φύλων στον ενεργειακό κλάδο. Πολλές μεγάλες εταιρείες ενέργειας έχουν αρχίσει να δημοσιεύουν συγκριτικά στοιχεία εκπροσώπησης και αμοιβής των δύο φύλων ενώ ταυτόχρονα έχουν κινητοποιηθεί για την προώθηση της διαφορετικότητας, όχι μόνο όσον αφορά στο φύλο, αλλά και στην εθνικότητα καθώς και στον σεξουαλικό προσανατολισμό.

Η υποστήριξη των κυβερνήσεων με στοχευμένες νομοθεσίες έχει παίξει επίσης σημαντικό ρόλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Μεγάλη Βρετανία η οποία απαιτεί από όλους τους εργοδότες με 250 ή περισσότερους υπαλλήλους να δημοσιεύουν δεδομένα σχετικά με το μισθολογικό χάσμα των φύλων.

Ωστόσο, παρά της προσπάθειες αυτές και το γεγονός ότι υπάρχει αρκετό περιθώριο βελτίωσης για τον ενεργειακό κλάδο ώστε να διευρύνει το εύρος των ευκαιριών του και να προσελκύσει περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, θα χρειαστεί χρόνος για να επιτευχθεί η εξίσωση δεδομένου ότι ξεκινάμε από μια πολύ χαμηλή βάση. Επίσης, η πρόκληση θα είναι να διατηρηθεί η αξιοκρατία και να επιτευχθεί σωστά η ισορροπημένη εκπροσώπηση των φύλων χωρίς να δημιουργηθούν διακρίσεις και αλλοιώσεις.

Η ομάδα GEF Gender Balance

Η ομάδα GEF Gender Balance, με επικεφαλής τη Δρ Βαλεντίνα Ντέντη και την ενεργό συμμετοχή της Μαίρης Μαυροκαπνίδου, του Δρ. Άγγελου Γκανούτα-Λεβέντη, της Ελένης Σωτηροπούλου, της Μελίσσας Βράπη, του Νικόλα Τρικεριώτη και της Χριστίνας Δασκαλοπούλου, καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για την προώθηση του ζητήματος στις δραστηριότητες του φόρουμ, και έχει δεσμευτεί να χρησιμοποιεί την φωνή, την επιρροή και την ενέργειά της στην προσπάθεια προώθησης του θέματος σε όλα τα σχήματα και τις μορφές του.

Λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη υποστήριξη και ενδιαφέρον που έχει λάβει η πρωτοβουλία, φαίνεται ότι το ζήτημα της ετερογένειας δεν βρίσκεται μόνο πολύ κοντά στις καρδιές της ομάδας του GEF, αλλά το έχει αγκαλιάσει και ο κόσμος.

Ωστόσο, η πρόκληση της επίτευξης σημαντικών αλλαγών σε αυτό το μέτωπο απαιτεί μια συλλογική προσπάθεια για να είναι επιτυχής.

Όποιος ενδιαφέρεται για τις δραστηριότητες του GEF Gender Balance και να συμβάλει στο στόχο της ομάδας, μπορεί να επικοινωνήσει με την ομάδα μέσω του email: [email protected].