Η Ευρώπη έμαθε από τις διακοπές φυσικού αερίου του 2006 και 2009 και έθεσε σε εφαρμογή μια σειρά κανονισμών που καθιστούν απίθανη μια πλήρη διακοπή σήμερα.

Το 2021, η διακοπή δεν είναι πρόβλημα. Αντιθέτως, η Ευρώπη πλήττεται από την αύξηση των τιμών του αερίου και την πτώση των όγκων του αερίου που λαμβάνει. Η Ρωσία έχει μάθε ότι δεν μπορεί να παίξει ξανά το παιχνίδι του 2006 και του 2009. Αλλά η Μόσχα έχει ακόμη πολυάριθμα εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να ασκήσει πιέσεις στην Ευρώπη και να καταστεί πιο πλούσια.

Το 2021, όπως και το 2009, τα κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει να ρωτήσουν τον εαυτό τους πώς η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει ρωσικό αέριο χωρίς να πέσει θύμα του ενεργειακού όπλου. Η Ευρώπη συνεχίζει να εισάγει μια στρατηγικά μεγάλη ποσότητα αερίου από τη Ρωσία -τα τελευταία χρόνια κοντά στο 40%. Και η κατασκευή αγωγών όπως ο Nord Stream 2, απλώς αυξάνει την έκταση και τη διάρκεια της εξάρτησης της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια.

Επομένως, είναι αυτοπροκληθείσα η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης; Ναι. Αντί να λάβει τις κρίσεις του 2006 και του 2009 ως σημάδια της ανάγκης να μειωθεί δραματικά η εξάρτηση από τη Ρωσία, η Ευρώπη προσάρμοσε τους κανόνες της και έκανε τα κράτη να αισθάνονται ότι θα μπορούσαν να αυξήσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό αέριο.

Εάν η Ευρώπη δεν απομακρυνθεί από τη ρωσική ενέργεια, η ήπειρος θα βρεθεί σε μια δύσκολη οικονομικά και στρατηγικά θέση ξανά.

Στον βαθμό που η ΕΕ ασκεί μια ασυνάρτητη ενεργειακή πολιτική, τα σημερινά δεινά επιδεινώνονται από αυτή.

Η Ευρώπη δεν διαθέτει μια συνεκτική ενεργειακή πολιτική για τον ίδιο λόγο που δεν είναι μια γεωπολιτική υπερδύναμη: τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αποκλείουν την ενέργεια και την εξωτερική πολιτική από την εκτελεστική τους αρμοδιότητα. Τα κράτη-μέλη προωθούν συχνά αντικρουόμενες πολιτικές για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας.

Επομένως, η ΕΕ έχει διευρύνει τον λόγο της στις ενεργειακές πολιτικές την τελευταία δεκαετία. Υποστήριξε και χρηματοδότησε την ενεργειακή ασφάλεια. Αυτό περιλαμβάνει τη διασύνδεση ηλεκτρικών δικτύων και αγωγών αερίου. Και τα δύο είχαν αμβλύνει κάποιες κρίσεις εφοδιασμού στο παρελθόν. Το project της Ενεργειακής Ένωσης του 2015 υποτίθεται ότι θα δημιουργήσει μια πλήρως ολοκληρωμένη αγορά ενέργειας, αλλά είναι ακόμη ένα έργο σε εξέλιξη.

Ωστόσο η μεγαλύτερη ευπάθεια σχετίζεται με το αέριο. Η κατανάλωση αερίου αυξάνεται επειδή μειώνεται η χρήση πυρηνικής ενέργειας και άνθρακα. Με τη Ρωσία να προμηθεύει το 40% του αερίου που καταναλώνει η ΕΕ, η Ένωση είναι υπόχρεη στη χώρα, για την πρόσβαση που έχει σε αυτό τον ζωτικό πόρο. Ακόμη χειρότερα, ο κύριος αντίπαλος της Ευρώπης έχει επιμελώς ακυρώσει τα projects της ΕΕ για διαφοροποίηση των προμηθειών φυσικού αερίου της ηπείρου.

Η σημερινή αυξημένη τιμή για το αέριο, προκύπτει από την αύξηση της ζήτησης στην Ασία. Οι σημερινές ανησυχίες για την ενέργεια στην Ευρώπη, προκύπτουν από τις κοντόφθαλμες ενεργειακές πολιτικές προς τη Ρωσία, οι οποίες δίνουν στη Μόσχα τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει αυτόν τον ενεργειακό της πόρο ως μοχλό επί της Ευρώπης.

Η σύντομη απάντηση είναι "όχι ακριβώς”. Η τρέχουσα κρίση είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα αλλαγών που λαμβάνουν χώρα σε όλο τον κόσμο. Αυτή περιλαμβάνει μια απροσδόκητα ισχυρή ανάκαμψη της ζήτησης και μια σχετική μείωση στη διαθεσιμότητα αερίου και άνθρακα.

Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν ιδιαιτέρως την Ευρώπη. Αυτό έχει να κάνει με τον τροπο με τον οποίο είναι δομημένη η Ευρώπη. Πρώτον, λόγω της μορφής που έχει η αγορά φυσικού αερίου. Είναι απελευθερωμένη και εκτεθειμένη στις διακυμάνσεις της παγκόσμιας αγοράς, με τις τιμές να βασίζονται κυρίως στον ανταγωνισμό του αερίου. Δεύτερον, εξαιτίας της αισθητά μειωμένης ευελιξίας αυτό το έτος. Παρατηρείται πτώση της εσωτερικής παραγωγής, ιστορικά χαμηλά επίπεδα αποθήκευσης και μειωμένες εκροές LNG.

Μετά, είναι και ο ρόλος της Ρωσίας. Αυτό τον χρόνο, ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Ευρώπης έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στην ευρωπαϊκή αγορά.

Η Gazprom εκπληρώνει τα μακροπρόθεσμα συμβόλαιά της αλλά πρακτικά έχει σταματήσει να πουλάει αέριο στη spot αγορά. Ούτε διατηρεί επιπλέον χωρητικότητα στους αγωγούς ούτε χρησιμοποιεί πλήρως αυτούς που έχει διατηρήσει. Και τέλος, μετά βίας έχει γεμίσει τις εγκαταστάσεις της αποθήκευσης αερίου στην ΕΕ.

Η Ρωσία, ο μόνος παράγοντας που θα μπορούσε επί του παρόντος να αυξήσει, τουλάχιστον σε κάποιον βαθμό, τις προμήθειες της προς την Ευρώπη, χρησιμοποιεί αυτή την κατάσταση ως μόχλευση για να προωθήσει τα συμφέροντα της, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης έναρξης λειτουργίας του Nord Stream 2. Όλα αυτά αυξάνουν τη νευρικότητα στην αγορά, και επίσης συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών.

Στην αβεβαιότητα της κατάστασης προστίθενται και οι συνεχιζόμενες ενεργειακές μεταβάσεις στην Ευρώπη, οι οποίες είναι ακριβές. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απρόβλεπτες.

(Carnegie, capital.gr)