06 05 2025 | 07:30
Σε μία εποχή όπου η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί το πλέον άμεσο αντίδοτο για να αντιμετωπιστούν μία σειρά από αρρυθμίες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και για να θωρακιστεί ακόμη πληρέστερα η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος, οι πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί για την προώθηση των μπαταριών είτε βαδίζουν σε «αχαρτογράφητα νερά», είτε παρουσιάζουν σημαντική αργοπορία.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, οι ενστάσεις επικεντρώνονται στην καθυστέρηση με την οποία πρόκειται να εγκατασταθούν οι standalone μπαταρίες που έχουν προκριθεί από τους τρεις διαγωνισμούς επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης. Όπως έχει γράψει το energypress, η εκτίμηση των επενδυτών είναι πως τα έργα του 1ου και 2ου διαγωνισμού φαίνεται πως θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2026, με τα έργα της 3ης δημοπρασίας να απαιτούν και άλλο χρόνο για να υλοποιηθούν.
Σε σχέση με την αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών, παράγοντες της αγοράς βάζουν στο κάδρο τις παρεμβάσεις που έχει δρομολογήσει η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΕΝ, για την αδειοδοτική πριμοδότηση της εγκατάστασης standalone μπαταριών καθώς και μπαταριών behind the meter σε υφιστάμενα πάρκα. Όπως επισημαίνουν, βασική φιλοσοφία των αντίστοιχων μέτρων είναι πως οι χονδρεμπορικές αγορές παρέχουν επαρκή οικονομικά «σήματα» για την υλοποίηση των επενδύσεων και συνεπώς δεν χρειάζεται κανενός είδους στήριξη. Φαίνεται όμως ότι αυτή η πολιτική δεν είναι αποτελεσματική αν κρίνει κανείς από το πως προχωράει μέχρι τώρα η εγκατάσταση μπαταριών, είτε πρόκειται για standalone, είτε για behind the meter, είτε καταναλωτών.Το να περιμένει το ΥΠΕΝ να επιβεβαιωθούν τα αρνητικά αποτελέσματα για να προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις, εκτιμάται ότι θα είναι απλώς σπατάλη πολύτιμου χρόνου.
Στόχοι και ισορροπημένο μίγμα
Το δόγμα των «κανόνων της αγοράς» και της μηδενικής στήριξης, καθιστά εξαιρετικά αμφίβολο το κατά πόσο θα επιτευχθεί η επιθυμητή διείσδυση της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι το ΕΣΕΚ προβλέπει πως έως το 2030 θα έχουν εγκατασταθεί μπαταρίες συνολικής ισχύος 4,32 Γιγαβάτ.
Παράλληλα, η προσέγγιση αυτή είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν θα μπορέσει να επιφέρει επαρκή ιδιοκτησιακή διασπορά των έργων, ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στις χονδρεμπορικές αγορές – και κυρίως στο balancing. Ακόμη πιο σίγουρο όμως είναι πως δεν θα καταφέρει να παράσχει ένα ισορροπημένο μίγμα των τριών εφαρμογών που έχουν οι μπαταρίες, δηλαδή σε αυτόνομες μονάδες, σε μονάδες «πίσω από τον μετρητή» και σε μπαταρίες σε καταναλωτές.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι σχετικές προσκλήσεις «τρέχουν» σε μία συγκυρία, όπου διευρύνονται σε συνεχή βάση φαινόμενα τα οποία δείχνουν ότι είναι επείγουσα η δρομολόγηση της εγκατάστασης μπαταριών. Τέτοια φαινόμενα είναι οι ολοένα μεγαλύτερες περικοπές, τα αυξημένα κόστη εξισορρόπησης, η «έλευση» των αρνητικών τιμών στην DAM, αλλά και η ενίσχυση της «ψαλίδας» ανάμεσα στις ελάχιστες και μέγιστες ωριαίες τιμές στην αγορά Επόμενης Ημέρας.
Από τη μία πλευρά, οι παραπάνω αρρυθμίες περιορίζουν την επενδυτική ορατότητα στις ΑΠΕ, υπονομεύοντας την πολυσυλλεκτικότητα που χαρακτήριζε έως τώρα την ανάπτυξη έργων. Από την άλλη μεριά, περιορίζουν τη θετική επίδραση που θα μπορούσε να έχει στο κόστος ηλεκτροδότησης των καταναλωτών η έως τώρα «πράσινη στροφή» του εγχώριου ενεργειακού μίγματος.
Παράλληλα, οι μπαταρίες μπορούν να μπλοκάρουν αλυσιδωτά φαινόμενα τα οποία απειλούν με μπλακάουτ, σε μια "κακιά στιγμή" του συστήματος. Μάλιστα, μονάδες αποθήκευσης «έσωσαν» τη Βρετανία από μπλακάουτ φέτος, όταν αντικατέστησαν την ισχύ που «χάθηκε» λόγω βλάβης σε διασύνδεση, μέσω της οποίας γίνονταν εκείνη τη στιγμή εισαγωγές.
Οι μπαταρίες των διαγωνισμών
Όπως προαναφέρθηκε, αν και αρχικός στόχος ήταν τα έργα και των τριών δημοπρασιών να είναι έτοιμα για λειτουργία στο τέλος του τρέχοντος έτους, το χρονοδιάγραμμα αυτό έχει εκτραπεί για το σύνολο των έργων. Σε αυτό συνέβαλαν μία σειρά από αιτίες, όπως η καθυστέρηση των επόμενων προκηρύξεων μετά την πρώτη δημοπρασία, ή η χρονοβόρα διαδικασία αδειοδότησης των μονάδων που προκρίθηκαν.
Παράλληλα, όμως, από το ΥΠΕΝ ατόνησε στην πορεία η στενή παρακολούθηση των επενδύσεων που έχουν «κλειδώσει», παρακολούθηση που επιτυγχάνετο με τις τακτικές συσκέψεις με τους επενδυτές οι οποίοι έχουν περάσει έργα τους στους σχετικούς διαγωνισμούς. Η στενή παρακολούθηση θα μπορούσε να διασφαλίσει πως οι επενδύσεις αυτές θα ολοκληρωθούν εγκαίρως, ακόμη και με παρεμβάσεις για τις επόμενες φάσεις της αδειοδοτικής διαδικασίας, ώστε να ξεμπλοκάρουν τα όποια προβλήματα και καθυστερήσεις.
Τα standalone έργα με αδειοδοτικό πριμ
Όσον αφορά την πρόσκληση του ΥΠΕΝ για την κατακύρωση ηλεκτρικού «χώρου» σε αυτόνομες μονάδες, χωρίς καμία λειτουργική ενίσχυση, το μεγάλο «αγκάθι» είναι η τραπεζική χρηματοδότηση. Κι αυτό γιατί καθώς τα έργα δεν διαθέτουν εγγυημένο έσοδο, δύσκολα οποιαδήποτε μελέτη για τις μελλοντικές χρηματοροές τους μπορεί να «πείσει» τις τράπεζες να προχωρήσουν σε δανειοδότηση των έργων χωρίς πρόσθετες εγγυήσεις ή με ευνοϊκούς όρους για τους επενδυτές.
Μία ακόμη ανησυχία των τραπεζών είναι πως η προοπτική υλοποίησης ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου αυτόνομων μπαταριών σε παραπλήσιους χρόνους, κινδυνεύει να θέσει τα έργα που θα υλοποιηθούν εξαρχής σε συνθήκες κανιβαλισμού. Όπως είναι φυσικό, το «αγκάθι» αυτό αφορά λιγότερο τους μεγάλους «παίκτες» του κλάδου, οι οποίοι διαθέτουν το πιστωτικό προφίλ για να το αντιμετωπίσουν.
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, ήδη οι μεγάλοι ενεργειακοί Όμιλοι «ωριμάζουν» έργα ισχύος μερικών εκατοντάδων Μεγαβάτ, για να τα προωθήσουν μέσω της πρόσκλησης του υπουργείου. Ωστόσο, τέτοια σχέδια δεν θα επιτρέψουν να καλυφθεί παρά ένα ποσοστό της μέγιστης παραχωρούμενης ισχύος της πρόσκλησης, η οποία καθορίστηκε τελικά στα 4,6 Γιγαβάτ. Επίσης, όσο λιγότεροι επενδυτές «περάσουν» έργα μέσω της πρόσκλησης (και μάλιστα επενδυτές με συγκεκριμένο προφίλ όσον αφορά το μέγεθος και την καθετοποίησή τους), τόσο ασθενέστερος θα είναι ο ανταγωνισμός στις αγορές.
Μπαταρίες behind the meter
Στην περίπτωση εγκατάστασης μπαταριών «πίσω από τον μετρητή» σε υφιστάμενα ή ώριμα φωτοβολταϊκά (μια κατηγορία αποθήκευσης που θα μπορούσε να είναι σωτήρια για το σύστημα) το πρόβλημα όπως έχει γράψει το energypress, είναι πως μία σειρά από αβεβαιότητες και περιορισμοί (π.χ. ότι τα έργα θα υπαχθούν στην κατηγορία της παρ. 11Α του άρθρου 10 του ν.4685/2020) δημιουργούν σημαντική αμφιβολία για τη βιωσιμότητα της επένδυσης.
Τα στοιχεία όσον αφορά τα «μεγάλα» φωτοβολταϊκά (στο ΕΣΜΗΕ) συμβαδίζουν με αυτό το κλίμα αμφιβολίας, καθώς όπως έχει γράψει το energypress, οι σχετικές αιτήσεις κινούνταν στα επίπεδα μόλις των 10 Μεγαβάτ. Πιο «θερμοί» φάνηκε να είναι στην αρχή οι κάτοχοι «μικρών» φωτοβολταϊκών, χωρίς ωστόσο να είναι γνωστό πόσοι έχουν δώσει το «παρών» στην υποβολή αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ, η πλατφόρμα του οποίου άνοιξε μόλις στα τέλη Απριλίου.
Σε κάθε περίπτωση, απήχηση φαίνεται έχει η προσθήκη μπαταριών στο κοινό σημείο σύνδεσης cluster φωτοβολταϊκών, με τις αιτήσεις στον ΑΔΜΗΕ να αφορούν συστοιχίες ηλιακών πάρκων ισχύος 1,4 Γιγαβάτ.
Μπαταρίες στην κατανάλωση
Αν και το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στις στέγες» άνοιξε για πρώτη φορά τον δρόμο στην εγκατάσταση μπαταριών στον οικιακό τομέα, ως βασικό «όχημα» για τη διείσδυση της αποθήκευσης στην κατανάλωση προοριζόταν το «Μπαταρίες στις επιχειρήσεις», καθώς αφορούσε μεγαλύτερα συστήματα. Ωστόσο, όπως έγραψε το energypress, το ενδιαφέρον δεν κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Βασική αιτία οι αλλεπάλληλες «παλινωδίες» με την «φόρμουλα» υποβολής αιτήσεων, ιδίως στην περίπτωση των συστημάτων άνω των 100 κιλοβάτ, οι οποίες αποθάρρυναν σειρά επενδυτών. Έτσι, ο έως τώρα απολογισμός δείχνει σημαντικά λιγότερα αιτήματα έναντι των δυνατοτήτων κάλυψης του προγράμματος. Μάλιστα, όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές, το Υπουργείο ήδη συζητάει «τι μέλλει γενέσθαι» με τα κεφάλαια που θα περισσέψουν και για ποιο σκοπό θα τα διαθέσει, «προεξοφλώντας» ότι το πρόγραμμα θα κλείσει στα τέλη Μαΐου με μικρές αλλαγές από τις αιτήσεις συνολικής ισχύος 300 Μεγαβάτ, που είχαν κατατεθεί μέχρι τον Φεβρουάριο.
ΠΗΓΗ energypress.gr