08 07 2025 | 08:29
Παρά την άνοδο των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα αλλά και των αλλαγών που έχουν συντελεστεί στην αγορά τα τελευταία χρόνια, η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις ακριβότερες της Ευρώπης. Η εικόνα του πρώτου τριμήνου του 2025 αποτυπώνει με σαφήνεια αυτή την παθογένεια, καταγράφοντας μέση χονδρική τιμή 144,6 ευρώ ανά μεγαβατώρα – υπερβαίνοντας κατά 45% τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η ελληνική περίπτωση δεν αποτελεί εξαίρεση στη γεωγραφική της γειτονιά. Οι περισσότερες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στο ενεργειακό τους μίγμα και τη δομή της αγοράς. Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ιταλία κινούνται σε παρόμοια – και εξίσου υψηλά – επίπεδα τιμών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αναγνωρίσει το πρόβλημα και έχει δημιουργήσει ειδική Ομάδα Εργασίας για τη χαρτογράφηση των στρεβλώσεων και τη διαμόρφωση παρεμβάσεων.
Στο επίκεντρο των προβλημάτων βρίσκεται η αυξημένη χρήση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή. Τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ δείχνουν ότι, κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, υπήρξε αξιοσημείωτη αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ελλάδα για την κάλυψη της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια. Αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το μερίδιο των ορυκτών καυσίμων αυξήθηκε από 28% σε 33%, ενώ η συμβολή των ΑΠΕ μειώθηκε στο 41% από 46%.
Αυτό καθιστά το σύστημα ιδιαίτερα ευάλωτο στις διεθνείς διακυμάνσεις της τιμής φυσικού αερίου, το οποίο εξακολουθεί να είναι ασταθές, υπό την πίεση γεωπολιτικών εξελίξεων και της αβέβαιης διεθνούς προσφοράς.
Αν και η Ελλάδα έχει καταγράψει σημαντική πρόοδο στον τομέα των ΑΠΕ, οι δυνατότητες αξιοποίησης της φθηνής πράσινης ενέργειας σκοντάφτουν σε περιορισμούς. Το δίκτυο μεταφοράς και διανομής δεν επαρκεί για να μεταφέρει το σύνολο της παραγόμενης ενέργειας, ενώ οι υποδομές αποθήκευσης βρίσκονται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο.
Το αποτέλεσμα είναι η φθηνή ενέργεια να χάνεται – είτε επειδή δεν μπορεί να ενσωματωθεί στο σύστημα, είτε επειδή εκτοπίζεται από τη θερμική παραγωγή που παραμένει απαραίτητη για τη σταθερότητα του δικτύου. Έτσι, ακόμη και σε περιόδους υψηλής παραγωγής ΑΠΕ, η χονδρική τιμή παραμένει υψηλή.
Αντίθετα, η εικόνα στη λιανική αγορά δημιουργεί μια οριακά παραπλανητική αίσθηση. Κατά το ίδιο τρίμηνο, οι τελικές τιμές για τους Έλληνες καταναλωτές διαμορφώθηκαν στα 237,3 €/MWh – κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 255 €/MWh. Ωστόσο, η αποκλιμάκωση στη λιανική τιμή οφείλεται κυρίως στην κρατική επιδότηση των τιμολογίων, στους μηχανισμούς ανάκτησης υπερεσόδων και στο πλαφόν που έχει επιβληθεί στη χονδρική τιμή. Πρόκειται, δηλαδή, για μια συγκυριακή παρέμβαση και όχι για αποτέλεσμα της λειτουργίας της αγοράς.
Οι συνιστώσες του προβλήματος
Η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού παραμένει εγκλωβισμένη σε μια σειρά διαρθρωτικών αδυναμιών, οι οποίες διαμορφώνουν το υψηλό κόστος στην παραγωγή και μετακύλιση ενέργειας:
- Η εξάρτηση από το φυσικό αέριο, το οποίο διαμορφώνει την οριακή τιμή στην αγορά, αυξάνοντας το συνολικό κόστος παραγωγής.
- Η ελλιπής διασύνδεση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές, που περιορίζει τη δυνατότητα εισαγωγής φθηνότερης ενέργειας από το εξωτερικό.
- Η αδυναμία ενσωμάτωσης των ΑΠΕ, λόγω περιορισμένων δικτύων και ανυπαρξίας σημαντικών υποδομών αποθήκευσης ενέργειας.
- Η ατελής εφαρμογή του target model, που διατηρεί τη λειτουργία της αγοράς σε συνθήκες περιορισμένου ανταγωνισμού και συχνά αδιαφάνειας.
- Ανάγκη για μια νέα αρχιτεκτονική
Και βέβαια το υψηλό κόστος της χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας δεν αποτελεί απλώς βάρος για τους καταναλωτές, αλλά πλήγμα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η ελληνική βιομηχανία πληρώνει ακριβότερα το ρεύμα από τους ευρωπαίους ανταγωνιστές της, μειώνοντας τα περιθώρια κερδοφορίας και αποτρέποντας επενδύσεις.
Σε κάθε περίπτωση, τα στοιχεία για το υψηλό κόστος της χονδρικής ηλεκτρισμού στη χώρα μας αναδεικνύουν εκ νέου τα προβλήματα της εγχώριας αγοράς αλλά και την ανάγκη να υπάρξουν παρεμβάσεις εξορθολογισμού της λειτουργίας της.
ΠΗΓΗ energypress.gr