Του Κ.Ν. Σταμπολή
Τετ, 8 Απριλίου 2020 - 08:15
Σε πλήρη αποδιοργάνωση οδηγείται το πρόγραμμα ερευνητικών γεωτρήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ συνέπεια της επιδεινούμενης υγειονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει ο πλανήτης λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού. Όπως έχουμε ήδη κατ´ επανάληψη αναφερθεί στο energia.gr η πανδημία επηρέασε πολλαπλά την διεθνή αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου αφ´ ενός μεν λόγω της ραγδαίας και σχεδόν άμεσης μείωσης της ζήτησης και αφ´ετέρου λόγω της παράλληλης πτώσης των τιμών του αργού. Με τις τελευταίες να επηρεάζονται καθοδικά περαιτέρω ως αποτέλεσμα της ρήξης μεταξύ των δύο μεγάλων πετρελαιοεξαγωγέων Ρωσίας και Σ.Αραβίας και την απόφαση τους να αυξήσουν την παραγωγή τους
σε μια απέλπιδα προσπάθεια να εξασφαλίσουν τα μερίδια τους στην παγκόσμια αγορά. Πράγμα που συνέβαλλε στην δημιουργία υψηλών αποθεμάτων που με την σειρά τους εξάσκησαν πρόσθετες καθοδικές πιέσεις στην τιμή του αργού.
Όπως έγινε γνωστό από δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου κ. Νίκου Χριστοδουλίδη την περασμένη εβδομάδα (31/3) η προγραμματισμένη για τα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου γεώτρηση στο θαλασσοτεμάχιο 6 στην θέση Κρόνος από την Ιταλική εταιρεία ΕΝΙ είναι πολύ πιθανόν να αναβληθεί. Οι λόγοι δεν είναι άλλοι από τις δυσκολίες που υπάρχουν για την ασφαλή λειτουργία των σχετικών υποδομών, δηλ. το πλωτό γεωτρύπανο και οι υπηρεσίες υποστήριξης του. Όπως δήλωσε ο κ. Χριστοδουλίδης "οι επικρατούσες συνθήκες ( στην διεθνή αγορά) αναμφίβολα θα επηρεάσουν τις εξελίξεις (αναφορικά με το ερευνητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας) Το πλέον πιθανό σενάριο είναι ότι οι γεωτρήσεις θα αναβληθούν γιατί υπό την παρούσα κατάσταση δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν οι έρευνες όπως είχαν αρχικά σχεδιασθεί".
Πριν ξεσπάσει η κρίση του κορωνοϊού προβλέπετο να ξεκινήσουν γεωτρήσεις από την ΕΝΙ στο θαλασσοτεμάχιο 6 στις αρχές Φεβρουαρίου αλλά υπήρξε καθυστέρηση λόγω τεχνικών προβλημάτων που αντιμετώπισε το πλωτό γεωτρύπανο "Tungsten Explorer" που εκείνη την περίοδο ευρίσκετο σε υπηρεσία στον Αιγυπτιακό τομέα. Το εν λόγω γεωτρύπανο σήμερα ευρίσκεται στην θαλάσσια περιοχή του Λιβάνου όπου επρόκειτο να παραμείνει εκτελώντας έρευνες έως τα τέλη Απριλίου. Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες από τις εταιρείες το γεωτρύπανο δεν πρόκειται να μετακινηθεί μέχρις ότου ξεπεραστεί η παρούσα φάση της πανδημίας και εξασφαλιστούν κατάλληλες και ασφαλείς συνθήκες για εργασία τόσο πάνω στο γεωτρύπανο όσο και στις παράκτιες εγκαταστάσεις υποστήριξης.
Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και σε άλλα πλωτά γεωτρύπανα που επρόκειτο να μεταβούν σε περιοχές εντός της Κυπριακής ΑΟΖ μέσα στους επόμενους μήνες για να διενεργήσουν σειρά γεωτρήσεων για λογαριασμό της ExxonMobil στην θέση Γλαύκος στο τεμάχιο 10, για λογαριασμό της ENI- Total στο 6 και στο 11 και στο κοίτασμα 12, το Αφροδίτη, για την Noble. Χωρίς να έχει ανακοινωθεί επίσημα η αναβολή των ανωτέρω γεωτρήσεων καλά πληροφορημένες πηγές της πετρελαϊκής βιομηχανίας δηλώνουν ότι σε μια περίοδο που το επενδυτικό κλίμα έχει αντιστραφεί πλήρως και όλες οι εταιρείες προχωρούν σε σημαντικές περικοπές των ερευνητικών προγραμμάτων τους, προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα προετοιμαζόμενες για μια εποχή χαμηλής κατανάλωσης, "οι έρευνες στην Κυπριακή ΑΟΖ μπαίνουν σε δεύτερο πλάνο".
Αν και αναμενόμενη η ανωτέρω εξέλιξη λόγω του τελείως αρνητικού οικονομικού κλίματος και της παγκόσμιας ύφεσης που έπεται, δεν παύει να αποτελεί σοβαρό πλήγμα για την Κύπρο τόσο σε οικονομικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο. Όπως παρατηρούν παράγοντες της αγοράς υδρογονανθράκων που δραστηριοποιούνται στην Ανατολική Μεσόγειο, το ερευνητικό πρόγραμμα στην Κυπριακή ΑΟΖ δεν πρόκειται να ακυρωθεί στο σύνολο του, καθότι ορισμένες παραχωρήσεις ευρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο ( λχ blocks 10 και 12) αλλά οπωσδήποτε θα υπάρξει σημαντική καθυστέρηση σε όλα σχεδόν τα projects ενώ αναμφίβολα θα ακολουθήσει ανασχεδιασμός του προγράμματος σε συνεργασία με την Κυπριακή κυβέρνηση. Με βεβαιωμένα και εκτιμώμενα αποθέματα αερίου της τάξης του 1,8 τρισεκ. κυβ. μέτρων η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (δηλ. Ισραήλ, Κύπρος και λεκάνη Αδριατικής -Ιονίου) αποτελεί μια ανεκμετάλλευτη ακόμα δεξαμενή ενέργειας που μπορεί να εξασφαλίσει ένα 6% - 10% των Ευρωπαϊκών αναγκών φ. αερίου για τα επόμενα 40-50 χρόνια. Για αυτό το σχέδιο που προωθούν οι κυβερνήσεις Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για την κατασκευή του αγωγού East Med δε είναι τόσο παράτολμο όπως συχνά αναφέρεται.
Όμως με την Ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά αερίου να έχει πληγεί ιδιαίτερα τις τελευταίες εβδομάδες από πλευράς ζήτησης και οικονομικής ρευστότητας και τις προοπτικές της αβέβαιες στην μετά κορωνοϊό εποχή, η γεωπολιτική σημασία της Ανατ. Μεσογείου ως προς την ενεργειακή ασφάλεια της γηραιάς Ηπείρου τείνει να υποβαθμισθεί. Σε επίπεδο ετήσιας ζήτησης από τα 482 bcm που έφθασε το 2019 αυτή αναμένεται να μειωθεί κατά 5% τουλάχιστον για το τρέχον έτος, ενώ είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί αξιόλογη ανάκαμψη κατά τα επόμενα έτη. Με τις τιμές αερίου μέσω αγωγών αλλά και LNG να ευρίσκονται σε ελεύθερη πτώση η εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων αερίου και η διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας προς το παρόν τουλάχιστον δεν αποτελεί προτεραιότητα. Αυτό είναι το νέο πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αξιολογηθούν πλέον τα σχέδια για την συνέχιση του ερευνητικού προγράμματος των εταιρειών στην Κυπριακή ΑΟΖ.