Όλα τα είχε η χθεσινή έκτακτη Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες. Και …θρίλερ και αλλαγή ατζέντας και πολύωρες συζητήσεις και τελικά μία ανακοίνωση με δύο επιλογές για την Τουρκία και την στάση που θα επιλέξει να ακολουθήσει από εδώ και πέρα. όμως παρά τις σαφείς αναφορές, από την προσεκτική διατύπωση της ανακοίνωσης λείπει η λέξη «κυρώσεις». Δηλαδή υπάρχει αλλά για τη Λευκορωσία του Λουκασένκο που δεν έχει πολύπλοκη σχέση (σύμφωνα με τη Μέρκελ) όπως η Αγκυρα και ο Ερντογάν με την Ευρώπη. Ίδωμεν…

Έπειτα λοιπόν από ένα διπλωματικό μαραθώνιο εννέα ωρών, κατά τις οποίες χρειάστηκε να αλλάξει αιφνιδιαστικά η ατζέντα της Συνόδου και με την Ελλάδα να απορρίπτει ένα αρχικό πολύ ήπιο κείμενο για τις σχέσεις της ΕΈ με την Τουρκία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε τα ξημερώματα σε μια συμφωνία, τόσο για τα ζητήματα των τουρκικών προκλήσεων όσο και για τη Λευκορωσία, τα οποία υπήρξαν αλληλένδετα, λόγω φυσικά της απειλής βέτο από την Κύπρο για το δεύτερο.

Τελικά η πρώτη ημέρα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα και Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσαν ένα δύσκολο διπλωματικό deal. Δύσκολο διότι ούτως ή άλλως το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην Αγκυρα, στην παρούσα φάση, ήταν εκτός συζητήσεων κάτι που είχε …ξεκαθαρίσει και η γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ, προσερχόμενη στη Σύνοδο, αν και ο πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν και ο αυστριακός καγκελάριος Κουρτς ζητούσαν πιο σκληρή θέση των 27 απέναντι στην Άγκυρα.

Την ίδια ώρα υπήρχε η απαίτηση του Νίκου Αναστασιάδη για ένα σαφές μήνυμα της ΕΕ κατά των συνεχιζόμενων παράνομων ενεργειών της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ, προκειμένου να συναινέσει η Λευκωσία σε ένα κείμενο με κυρώσεις κατά του Λουκασένκο της Λευκορωσίας.

«Είναι σαφές πως για πρώτη φορά η συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου βρέθηκε στο επίκεντρο μιας μαραθώνιας συνεδρίασης της Συνόδου Κορυφής και δεν αποτέλεσε απλά ως ένα μέρος της υπό συζήτηση ατζέντας», επισήμαναν κυβερνητικές πηγές, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «όπως έχει τονίσει πολλές φορές ο Πρωθυπουργός, ο διάλογος με την Τουρκία είναι ανοιχτός αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι να μην υπάρχουν παράνομες ενέργειες εκ μέρους της. Και αυτό επιβεβαιώθηκε απόψε».

Προσερχόμενος εξάλλου στη Σύνοδο Κορυφής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τονίσει ότι «δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας, ο ένας είναι ο δρόμος του διαλόγου της διπλωματίας, ένας διάλογος ο οποίος πρέπει να στηρίζεται στο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, στην αποφυγή μονομερών ενεργειών και στους κανόνες καλής γειτονίας. Ο άλλος δρόμος είναι η κλιμακούμενη ένταση, η οποία αναπόφευκτα αργά η γρήγορα θα οδηγήσει στη λήψη μέτρων από την Ευρώπη εις βάρος της Τουρκίας. Η Ελλάδα έχει αποδείξει έμπρακτα ότι θέλει να ακολουθήσει τον πρώτο δρόμο. Εναπόκειται στην Τουρκία να πράξει και αυτή το ίδιο, αλλά θα πρέπει να το κάνει με συνέπεια και με σταθερότητα».

Μετά  το πέρας της πρώτης δραματικής ημέρας της Συνόδου Κορυφής, τόσο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, όσο και η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, εξέφρασαν την πλήρη αλληλεγγύη της ΕΕ σε Ελλάδα και Κύπρο με μια σαφή προειδοποίηση προς την Άγκυρα. «Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη», τόνισε ο Μισέλ ερωτηθείς σχετικά με το ενδεχόμενο να επιβληθούν κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.

Απαντώντας στο ίδιο ερώτημα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σημείωσε ότι υπάρχουν δύο εργαλειοθήκες: «μία για μια κατάσταση που δε θέλουμε, την περίπτωση δηλαδή που η Τουρκία προχωρήσει πάλι σε μονομερείς ενέργειες». Η δεύτερη εργαλειοθήκη αφορά μια θετική ατζέντα, πρόσθεσε η Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, εξηγώντας ότι η Τουρκία πρέπει να αποδείξει ότι έχει τη βούληση να κάνει εποικοδομητικό διάλογο με την ΕΕ. Για τη Λευκορωσία, αποφασίστηκε η άμεση επιβολή κυρώσεων σε βάρος 40 προσώπων.

Η δεύτερη ημέρα της Συνόδου ξεκινά στις 09.30. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμ. Μακρόν επιστρέφει στο Παρίσι. Θα εκπροσωπηθεί στις εργασίες από την καγκελάριο της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ.

Η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον να υπάρχει σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και να αναπτυχθεί συνεργασία και αμοιβαία επωφελής σχέση με την Τουρκία, τονίζεται το κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής στο οποίο κατέληξαν σήμερα οι Ευρωπαίοι ηγέτες έπειτα από πολύωρες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες.

Η συνέχιση του διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ είναι απόλυτη απαίτηση ως προς αυτό, υπογραμμίζεται.

Παράλληλα, οι ηγέτες σημειώνουν ότι όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου και βάσει του διεθνούς δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.

ΗΕΕ χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία. Ταυτόχρονα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και διατρανώνει ότι πρέπει να σταματήσουν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον, καθώς αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Καλεί την Τουρκία να αποδεχτεί την πρόσκληση της Κύπρου για την έναρξη διαλόγου με σκοπό την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και παραμένει πλήρως δεσμευμένο σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων 550 και 789 του ΣΑ, με την τήρηση των αρχών στις οποίες βασίζεται η ΕΕ.

Αναμένει το ίδιο από την Τουρκία. Η ΕΕ είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, μετά την επανάληψη, έναν εκπρόσωπο στην αποστολή του ΟΗΕ. Στο κείμενο αναφέρεται επίσης ότι με προϋπόθεση πως θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες για να σταματήσουν οι παράνομες δραστηριότητες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας, με έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου, καθώς και τη συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, δυνάμει της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας (2016).

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον πρόεδρό του, σε συνεργασία με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να εκπονήσει πρόταση για την ανανέωση της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, θα επανέλθει και θα λάβει αποφάσεις αναλόγως, κατά περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με το κείμενο. Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συγκαλεί πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή του. Η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα μέρη.